Een molecuul dat het effect van vitamine A-gebrek imiteert, kan mannetjesmuizen tijdelijk onvruchtbaar maken. Wellicht is dit de aanzet voor een ‘mannenpil’, zo claimen onderzoekers van Columbia University in New York.

Vergeleken met eerdere pogingen lijkt het molecuul, werktitel BMS-189453, twee voordelen te hebben. Ten eerste kun je het oraal innemen, net als de vrouwenpil. Ten tweede is het géén steroïde, zodat het de mannelijke hormoonhuishouding tenminste met rust laat.

BMS-189453 bindt zich aan de zogeheten retinolzuurreceptoren (RAR). Hierdoor kan retinolzuur, een metaboliet van vitamine A oftewel retinol, zich niet meer aan die receptoren binden. Dat heeft weer gevolgen voor de expressie van bepaalde genen die nodig zijn voor de productie van zaadcellen.

In het tijdschrift Endocrinology meldden Sanny Chung, Debra Wolgemuth en collega’s vorige week dat je slechts een kleine dosis nodig hebt om de spermaproductie van mannetjesmuizen stil te leggen, zonder dat er zichtbare bijwerkingen zijn. Vitamine A is voor meer dingen verantwoordelijk dan alleen sperma, maar daar zijn de RAR-receptoren kennelijk niet bij betrokken.

Tijdens een congres in Boston hebben de auteurs inmiddels bekend gemaakt dat het ook gedurende langere tijd goed lijkt te gaan.

Ze hebben BMS-189453 overigens niet zelf bedacht. De afkorting zegt het al: het stofje komt van farmagigant Bristol-Myers Squibb. Die wilde er ooit huidziekten mee behandelen. Toen de labratten last kregen van afstervende testikels, werd BMS-189453 echter afgeserveerd als ‘testiculair toxine’.

Bristol-Myers Squibb kwam er nooit achter waaròm het toxisch was, maar Wolgemuth realiseerde zich dat de verschijnselen leken op die van vitamine A-gebrek. De ratten bleken het slachtoffer te zijn geworden van een veel te hoge dosis.

Inmiddels is dus duidelijk dat 1 mg BMS-189453 per kg lichaamsgewicht voldoende is om de testikels uit te schakelen zonder ze te laten verschrompelen. Bij muizen, in elk geval.

bron: Columbia University