Dexamethason slikken teneinde je ongeboren dochter te ontdoen van ongewenste mannelijke trekjes is een heel erg slecht idee. In het ergste geval gaat de VS weer net zo’n tragedie tegemoet als indertijd met Softenon en DES, schrijven bezorgde wetenschappers in het Journal of Bioethical Inquiry.

De behandeling, waarvan ons niet bekend is of ze ook in Nederland wordt toegepast, wordt vergeleken met een ‘ethische kanarie in de moderne medicamenten-mijn’.

Hun artikel laat zich lezen als een medisch gruwelverhaal, maar helaas is het non-fiction. Dexamethason is een synthetisch steroïde. Het is een sterke ontstekingsremmer, die onder meer wordt voorgeschreven bij reuma. Maar al in 1984 is ontdekt dat het ook de symptomen kan onderdrukken van adrenogenitaal syndroom. Dat is een erfelijke afwijking die meisjes een zekere mate van mannelijke geslachtskenmerken bezorgt; in het ernstigste geval kunnen ze een carrière als vrouwelijke sporter wel vergeten.

Om dat syndroom te onderdrukken moet een moeder, bij wie het in de familie zit, al in de vijfde week van de zwangerschap dexamethason gaan gebruiken. De foetus wordt hierdoor blootgesteld aan een dosis glucocorticoïden die 60 tot 100 procent hoger is dan normaal. Op dat moment is de kans 1 op de 8 dat het enige zin heeft: ten eerste is de afwijking recessief en moet je maar afwachten of de foetus haar heeft geërfd, ten tweede weet je op dat moment nog niet eens of het kind een meisje is.

In de andere 7 van de 8 gevallen stel je dat kind dus volkomen zinloos bloot aan een stof waarvan niemand precies schijnt te weten wat de bijwerkingen zijn. Althans, tot voor kort. Onlangs publiceerden artsen van het Karolinska-instituut in Stockholm een studie die doet vermoeden dat dexamethason de ontwikkeling van de hersenen ernstig kan verpesten.

Maar intussen krijgen moeders in de VS van sommige artsen doodleuk te horen dat de behandeling ‘bewezen veilig voor moeder en kind’ is. Er wordt zelfs voor gepleit om dexamethason te gebruiken teneinde het risico te verminderen dat dochterlief later lesbisch, bi of een jongensachtig typje (‘tomboy’) wordt. Het schijnt dat de National Institutes of Health zelfs al hebben meebetaald aan onderzoek dat was opgezet om dit te bewijzen.

En de FDA laat desgevraagd weten er niks tegen te kunnen doen. Formeel heeft ze dit ‘off-label’ gebruik van dexamethason nooit goedgekeurd. Maar zolang de artsen in kwestie geen enkele band hebben met de fabrikant van het middel, mogen ze er volgens de Amerikaanse wetgeving gewoon reclame voor maken.

De auteurs van het artikel stellen dat deze behandeling neerkomt op ongecontroleerd experimenteren op zwangere vrouwen en foetussen. Het risico bestaat dat het net zo erg fout gaat als indertijd met DES, óók een synthetisch steroïde, dat pas na vele jaren de kans op kanker bij de dochters in kwestie dramatisch bleek te verhogen. Ook wordt de vergelijking getrokken met thalidomide (Softenon) waarvan pas na jaren bleek dat het ernstige afwijkingen veroorzaakte.

Liever niet doen, dus.

bron: Northwestern University