Antibiotica die volgens algemeen gehanteerde behandelingsvoorschriften niet werken doen dat in de praktijk soms wél. Geloof dus nooit zonder meer de boekjes, suggereert een Amerikaanse publicatie in EBioMedicine.

Concreet gaat het hier om azitromycine, het meest voorgeschreven antibioticum in de VS. Het geldt als probaat middel tegen bescheiden lucht- en urineweginfecties. Maar tegen ernstige infecties met multiresistente Gram-negatieve staafjes wordt het nooit voorgeschreven, omdat labtests al jaren laten zien dat het tóch niet helpt.

Volgens Victor Nizet en collega’s van de UC San Diego ligt dat echter aan die labtests. Een petrischaaltje met een voedingsbodem is gewoon niet representatief voor wat er in het menselijk lichaam gebeurt. Op zijn eentje krijgt azitromycine die staafjes inderdaad niet dood. Maar als je de voedingsbodem vervangt door een celcultuur die zelf van nature ook antimicrobiële eiwitten aanmaakt, dan carbapenemresistente stammen van Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella pneumoniae en Acinetobacter baumannii wel degelijk te bezwijken.

Het werkt nog beter als je een heel klein beetje colistine toevoegt, het laatste redmiddel tegen dit soort bacteriën dat impopulair is vanwege de bijwerkingen. De synergie tussen beide antibiotica blijkt verrassend effectief: het lijkt er op dat colistine het buitenste celmembraan van de bacteriën perforeert zodat het vrij grote azitromycinemolecuul er makkelijker doiorheen komt. Met andere antibiotica zoals erytromycine en claritromycine blijkt colistine ook zo samen te werken.

Bij mensen is het nog niet uitgeprobeerd, maar muizen met longontsteking hadden ook duidelijk baat bij azitromycine, zelfs zonder colistine er bij.

De conclusie is dan ook dat de mogelijkheden van azitromycine nog lang niet zijn uitgeput, mits je de moeite neemt om dingen te proberen. “En als we dit jarenlang over het hoofd hebben gezien, wat hebben we dan nog meer gemist?’, vraagt Nizet zich hardop af.

bron: UCSD