Voor het eerst is via een nieuwe route een nieuwe klasse symmetrische macroringen met fenolen gesynthetiseerd, de zogenoemde tiararenen, die de cover haalden vanAngewandte Chemie.

Symmetrische oligofenolmacroringen zijn een klasse moleculen waartoe o.a. tiararenen behoren. Varianten zijn bijvoorbeeld calixarenen, resorcin[4]areen (vier fenolen) en pillar[5]areen (vijf fenolen). Dit soort moleculen maak je doorgaans door de condensatie van fenolen met aldehydes. Pillar[5]areen, bijvoorbeeld, heeft als karakteristiek dat ringvorming op de 2- en 5-posities van de fenolen plaatsvindt, waarbij je de hydroxylgroepen tegenwoordig selectief kunt functionaliseren. De hydroxylgroepen wijzen dan naar boven of naar beneden op de rims, de randen, en als die van elkaar verschillen noem je dat rim-differentiated.

Andrew Sue, Han Zuilhof en collega’s van onder andere de Laboratory of Organic Chemistry in Wageningen bedachten op basis van pillarareen een nooit eerder gemaakte para-gebrugde tiarareen, waarbij – zoals bij een kroon/tiara – de ene kant glad, en de andere kant gedecoreerd is (zie afbeelding). De steutelstap bestond uit het selectief voorzien van de ene rim van triflaat groepen. Door die laatste groepen daarna te reduceren met waterstof op palladium-kool en vervolgens de methoxygroepen aan de andere kant de functionaliseren, krijg je tiara[5]areen.

Het team liet vervolgens met Röntgenkristallografie de veelzijdige conformaties van tiararenen zien, en de toepassing daarvan voor het scheiden van sterk op elkaar gelijkende verbindingen, zoals cyclohexaan en benzeen, die qua kookpunt minder dan 1 °C van elkaar liggen. Verder verwachten de onderzoekers dat tiararenen veel toepassingen zullen vinden in de supramoleculaire chemie, voor bijvoorbeeld het in elkaar zetten van complexe moleculaire architecturen.

, et al., AngewChem. Int. Ed.