Bekijken hoe bicarbonaat een membraan doorkruist kan tot nu toe alleen indirect aan de hand van chloride-ionen of water. Maar Hennie Valkenier en haar groep ontwikkelde een assay waarbij je bicarbonaattransport direct kunt waarnemen met behulp van een europiumcomplex.

Bicarbonaat is in de biologie een levensbelangrijk anion. Maar in tegenstelling tot bijvoorbeeld chloride is het transport van bicarbonaat door het celmembraan heen veel moeilijker te onderzoeken. ‘In onze cellen transporteren transmembraaneiwitten bicarbonaat de cel in en uit’, vertelt Hennie Valkenier, onderzoeker voor de Fondation Nationale de la Recherche Scientifique aan de Université libre de Bruxelles. ‘Maar hoe die precies werken, is lastig te bepalen vanwege de complexiteit van de cel.’

Omdat transmembraantransport ook een rol speelt bij verschillende ziektes, waaronder bijvoorbeeld taaislijmziekte (cystic fibrosis, CF), is het belangrijk om het transport van bicarbonaat te kunnen onderzoeken. Dat doet de groep van Valkenier met zelfgemaakte transporters, kleine moleculen (carriers of anionoforen) die zich in een lipide bilaag kunnen verschansen. ‘Waar je je een transmembraan-transporteiwit kunt voorstellen als een tunnel door de celmembraan heen, zijn onze carriers meer een soort veerpontjes die bicarbonaationen de cel in of uit vervoeren’, legt Valkenier uit. Maar de carriers zijn pas de eerste stap. Want hoe detecteer je dat transport? Daarover publiceerden Valkenier, Steve Butler en collega’s in Chemistry – A European Journal.