There is no business like show business, maar ook als chemicus moet je goed zijn in het presenteren van je resultaten. Een posterpresentatie levert waardering van collega’s op én is goed om contacten te leggen.

In het midden van een metershoge poster prijkt een gigantische molecuulformule. Bij de poster staat een laatstejaarsstudent organische chemie enthousiast te vertellen over de wonderbaarlijke synthese van dit complexe molecuul. Is dit nu een goede of een slechte posterpresentatie?

Dat hangt helemaal van het publiek af. “Lees de briefing van de organisator dus goed door”, tipt Jonna Wiersma, communicatiemanager op de voedsel R&D-afdeling van Unilever. Zij jureert de Jong KNCV-posterwedstrijd op het Nederlandse PAC-studentensymposium. “Experts op je eigen vakgebied hebben vaak maar één oogopslag nodig om te begrijpen wat je bedoelt. Dat is dus veel makkelijker dan presenteren voor een lekenpubliek.”

“Als je je publiek te hoog inschat raakt het snel geïrriteerd”, zegt Wiersma. “Toen Bush in 2000 presidentskandidaat was, werd hij gezien als ‘dombo’ en gaf hij iedereen het gevoel slim te zijn. Bij de intellectueel Al Gore voelden de kiezers zich dom. Zelf ben ik ook wel eens te enthousiast begonnen op een te laag niveau”, geeft Wiersma toe.

Bij het Vlaams Jongeren Congres van de Chemie (VJC) met presentaties door promovendi mogen de posters ingewikkelder zijn omdat ze per vakgebied zijn ingedeeld. Alisa Krishtal, voorzitter van het negende VJC-congres en promovendus in de vakgroep Structuurchemie aan de Universiteit Antwerpen, licht toe: “Iemand met een analytische achtergrond hoeft niet alles te begrijpen van een poster over fysische chemie. Dan blijft er namelijk niet genoeg informatie over voor onderzoekers uit het eigen werkgebied.”

Betoog

“Kijk eens naar de structuur van een goed verhaal, bijvoorbeeld Romeo en Julia, en laat het strakke, vaste wetenschapsstramien los”, zegt theatermaker en natuurkundige Gijs Meeusen. In verhalen ziet hij analogieën met de opbouw van een poster, die doorgaans bestaat uit een doel/probleemstelling, de weg om het doel te bereiken en uiteindelijk een conclusie. “Ook een verhaal begint met iets wat je graag wilt, maar niet kunt. Dat maakt het spannend.”

Bij een poster is een simpele opsomming van ‘We hebben dit en dat gedaan’ ook niet interessant, zelfs niet voor vakgenoten. Wiersma beaamt dat: “Veel studenten vergeten te vertellen wat het belang van hun onderzoek is. Hoe fundamenteel je onderzoek ook is, je moet wel duidelijk kunnen maken waaróm je het doet.”

“De belangrijkste vraag is dan ook: ‘Hoe structureer ik mijn inhoud zo dat ze ook de rest willen horen?’”, zegt Meeusen, die regelmatig presentatiecursussen aan wetenschappers geeft vanuit zijn kennis als theatermaker. “Maak je publiek niet in de war met onnodige informatie, ook al is die spannend”, waarschuwt Wiersma over de methodologie. “De conclusie en discussie moeten op een logische manier volgen op de resultaten. Maar de details moeten alleen ter ondersteuning van het hoofdpunt dienen.”

Aandacht

“Om aandacht te trekken, moet een poster vooral mooi zijn”, zegt Krishtal. Die schoonheid zit vooral in een heldere structuur en een goede verhouding tussen tekst en beeld. Houd er ook rekening mee dat de poster op een afstand van twee meter goed zichtbaar is. Neem dus een grote letter en gebruik een lettertype met schreef (dwarsstreepje onderaan de letter), bijvoorbeeld Times New Roman.

Een goede manier om de leesbaarheid te vergroten is door grote koppen, tussenkoppen en vooral veel witruimte te gebruiken. Ook is het aan te raden de tekst in korte blokken op te delen, verdeeld over twee of drie kolommen. Wiersma: “De tekst moet vooral bondig zijn. Dus geen volzinnen, maar liever bullets.”

Ook de afbeeldingen mogen groot zijn. Zorg wel dat ze de hoofdpunten van de poster ondersteunen. De structuurformule uit het voorbeeld dient echt ter ondersteuning van het onderzoek, ook al ziet die er erg ingewikkeld uit. Wiersma vindt het belangrijk om structuurformules en spectra niet weg te laten of te verstoppen op de poster, zolang ze relevant zijn: “De molecuulformule maakt meteen duidelijk hoe ingewikkeld een synthese is. Als publiek hoef je niet alles te begrijpen om de relevantie te zien.” Krishtal waarschuwt nog voor een andere, veelgemaakte fout: “Typefouten komen erg veel voor. Laat dus altijd iemand anders de poster lezen voordat je die laat afdrukken.”

Enthousiasme

Misschien nog belangrijker dan de poster zelf is de mondelinge toelichting tijdens de postersessies. Krishtal: “De toelichting is een algemene uitleg. Probeer geen vooraf geleerde monoloog af te steken en laat het stellen van vragen toe. Laat het niet blijken als iemand een, volgens jou, domme vraag stelt. Houd er rekening mee dat niet iedereen met dezelfde onderwerpen bezig is als jij.” Wiersma: “Je kunt ook altijd checken met je publiek hoeveel uitleg het wil.”

Volgens Meeusen is presenteren goed te leren door veel oefenen. Wat goed helpt is rustig je verhaal vertellen aan de collega die naast je staat met zijn poster. Krishtal: “Je gaat juist naar congressen om contacten te leggen en te leren van andermans werk. Ook komen er vertegenwoordigers van sponsors langs tijdens de postersessies. Die zijn altijd op zoek naar nieuw talent. Veel banen krijg je via die ontmoetingen en posters zijn dé ijsbrekers om contact te maken.”

En ook al is je poster nog zo mooi en je onderzoek nog zo interessant, zorg dat je ook vooral je eigen enthousiasme erover overdraagt op het publiek. Zoals Wiersma het samenvat: “Het meest inspirerend is als iemand er met heel veel plezier staat.”

Poster wedstrijd Jong KNC V

Tijdens het PAC-Symposium op 6 maart

organiseert Jong KNCV een posterwedstrijd

voor hbo- en wo-studenten. Voor de

beste posters zijn prijzen te winnen van

750, 500 of 250 euro.

Daarnaast is er een publieksprijs te vergeven

van 100 euro.

Meld je vóór 25 februari aan op

www.jong.kncv.nl

Bron: C2W 3, 16 februari 2008

Onderwerpen