Collectie: Kanker
Overgelopen macrofagen lichten op
Floris van Dalen, promovendus aan het RadboudUMC, maakte deze opname van muismacrofagen die fungeren als een model voor TAMs.
Ambagon ontvangt $ 85 miljoen om 14-3-3 kankertherapie door te ontwikkelen
Met een injectie van $ 85 miljoen kan de spin-off vanuit de TU/e de volgende stap zetten naar een daadwerkelijke behandeling.
Een duwtje in de goede richting voor het immuunsysteem
Met een slim aangepast cytokine blijk je T-cellen effectief aan te kunnen zetten om tumoren op te ruimen, zonder bijwerkingen.
Tumor gebruikt ‘immuuncelpepperspray’
Door het enzym autotaxine uit te scheiden weren melanomen actief T-celinfiltratie, waardoor ze ongestoord kunnen groeien.
Voorstadia dikkedarmkanker beter in het vizier
Met nieuwe biomarkers kunnen artsen patiënten met voorstadia van dikkedarmkanker beter opsporen.
Zeldzame tumor-geassocieerde cel gevonden in gezonde pancreas
Een team onderzoekers van de Vrije Universiteit Brussel onder leiding van Ilse Rooman heeft in de pancreas (alvleesklier) van gezonde mensen een cel ontdekt die veel gelijkenis vertoont met de agressiefste pancreaskankercellen. Hun bevindingen zijn gepubliceerd in het tijdschrift Gut.
Minikankerpatiënt voorspelt werking immuuntherapie
Via een stukje tumorweefsel kun je bij bepaalde kankersoorten bekijken of diens voormalige eigenaar goed zal reageren op immuuntherapie of juist niet, staat in Nature Medicine.
De (kanker)stamcel: de cel die alles kan?
Dr. Colinda Scheele (KU Leuven) over de rol van stamcellen bij het ontstaan en het bestrijden van kanker.
Algoritmische tumorbestrijding
Theoretisch natuurkundige Jonas Teuwen hoopt kunstmatige intelligentie in te zetten om de radiologische analyse en therapie te versterken.
Celcyclus niet te stoppen
Kankercellen laten een bepaald celcyclus-programma te hard aan staan, waardoor de cellen DNA-schade negeren.
Nieuw leven in living labs
Medical Delta blaast leven – in de vorm van € 800.000 – in vier nieuwe living labs gericht op de zorg, meldt de stichting in een persbericht.
‘One-size-fits-all’-kankertracer ontdekt
Groningse onderzoekers ontdekten dat je met de nieuwe pH-gevoelige ONM-100 tracer meerdere soorten kankers kunt opsporen, onafhankelijk van het tumortype.
Medicijnen samen sterk
Hoe pak je tumoren aan die resistent worden tegen een bepaald medicijn? Met een combinatie van medicijnen in een lage dosis, laat een Spaans-Nederlands team zien in Nature Communications.
Antikankermedicijn van bijwerkingen ontkoppeld
Zet twee methylgroepen op kankermedicijn doxorubicine, en de cardiotoxiciteit verdwijnt. Daarvoor lijkt verrassend genoeg chromatineschade het mechanisme achter de medicijnwerking te zijn.
Wegwijs in tumortherapie
Proteomics laat zien hoe tumorcellen reageren op therapie of juist resistent worden, stelt Maarten Altelaar, die het toepaste op een combinatietherapie tegen een ernstige vorm van borstkanker.
Imaging in 3D als handelsmerk
Het recent opgerichte Prinses Máxima Centrum voor kinderoncologie is hypermodern en voorzien van getalenteerde onderzoekers.
Biobank voor mini-niertumoren
Organoïden vormen in veel gevallen een beter modelsysteem dan traditionele kankercellijnen. De eerste organoïden-biobank voor kindernierkanker is inmiddels een feit.
Nederlanders winnen Innovatieprijs in de strijd tegen borstkanker
Think Pink Europe, de Europese overkoepelende organisatie voor borstkankeronderzoek, organiseerde afgelopen weekend haar eerste Hackaton, en reikte daarbij de Innovation Award uit aan twee Nederlanders.
Biotechproductie in Oss verdubbelt
Om aan de wereldwijd oplopende vraag naar kankerbehandelingen te voldoen, gaat het grootste geneesmiddelenbedrijf in Nederland, MSD, flink investeren in de biotechnologieproductie in onder andere Oss.
Radionanobodies tegen kanker
Onderzoekers van de VUB-VIB hebben een nieuwe kankerbehandeling ontwikkeld, waarbij ze radiotherapie en immuuntherapie combineren om tumoren heel precies te behandelen, meldt een persbericht van de VUB.
Nanoblaasjes individueel ondervragen
Een groot Nederlands consortium is bezig om nieuw licht te schijnen op kankerdiagnostiek. ‘Het is een heel mooie gelegenheid die ons geboden is en de resultaten zijn al even mooi.’
Gamen tegen lymfklierkanker
Op het 9e Games for Health Europe Congres krijgen bezoekers de eerste game in de strijd tegen kanker te zien.
Nooit de makkelijkste weg
’Wetenschappelijke cowboy’ Sjaak Neefjes stapte twee jaar geleden over naar de Universiteit Leiden, waar hij beter kan profiteren van de kennis om zich heen. ‘Als er geen restricties zijn op het gebied van kennis of technologie, is je fantasie de enige limiterende factor.’
‘Plasma heeft een soort magie’
Annemie Bogaerts zet plasma in voor uiteenlopende doeleinden
Amsterdamse pil vervangt prik
Het Amsterdamse Modra Pharmaceuticals gaat een fase II klinische test in met een pil die de intraveneuze behandeling van prostaatkanker kan vervangen.
Complex antikankermolecuul uit spons eindelijk gesynthetiseerd
Na 30 jaar is het onderzoekers aan de Harvard University gelukt: de totaalsynthese van halichondrin met een opbrengst van meer dan 10 gram. Dat schrijft het Amerikaans-Japanse team onder leiding van hoogleraar Yoshito Kishi in Scientific Reports.
Schorpioengif als antibiotica
Twee gekleurde 1,4-benzochinonderivaten gevonden in gif van de schorpioen Diplocentrus melici kunnen fungeren als antibiotica tegen Staphylococcus aureus en Mycobacterium tuberculosis, zo schrijven onderzoekers in het tijdschrift PNAS.
CRISPR-genstudie in minilevertjes
Menselijke miniorgaantjes zijn wellicht beter voor de studie van bepaalde kankersoorten in specifieke menselijke cellen dan muismodellen, pleiten onderzoekers in een gecombineerde studie van het Hubrecht Institute en de Radboud Universiteit in het tijdschrijft Cell Stem Cell.
CRISPR-Cas met lichtschakelaar
Science Advances presenteert een CRISPR-Cas9-knipsetje dat pas werkt na activering met nabij-infraroodlicht. Zo kun je het DNA in een tumor lokaal verknippen terwijl de rest van de patiënt er geen last van heeft, claimen Yujun Song en collega’s van de universiteit van Nanjing.
Kankercellenfuik op een chip
Amerikaanse onderzoekers denken een lab-op-een-chip te kunnen bouwen dat uitzaaiende kankercellen een paar uur lang uit je bloed zift zonder dat je daar al die tijd voor aan een machine hoeft te liggen. Het laat veel minder aan het toeval over dan een éénmalig bloedmonster, claimen Daniel Hayes, Sunitha Nagrath ...
Lever-eiwit spreidt bedje voor uitzaaiingen
Nature presenteert de vermoedelijke reden dat kanker vaak als eerste uitzaait naar de lever. Er moet vrij eenvoudig iets tegen zijn te doen, denken Gregory Beatty en collega’s van de University of Pennsylvania School of Medicine.
Reservemetabolisme redt tumor
Tumoren beschikken over een tweede vetzuurmetabolisme om bouwstenen mee aan te maken voor hun celmembraan. Geen wonder dat die resistent zijn tegen medicijnen die het normale metabolisme remmen, melden Vlaamse onderzoekers in Nature.
Krachtvoer voor immuuncellen
Om macrofagen effectief te laten optreden tegen tumorcellen moet je hun metabolisme in een hogere stand zetten. Ze laten zich dan niet meer door de tumor in slaap sussen, blijkt uit een publicatie in Nature Immunology.
De ZiN van MammaPrint
Eerder belichtten experts het advies van Zorginstituut Nederland om borstkankertest MammaPrint niet op te nemen in de basisvergoeding. Dit was voor ontwikkelaar Agendia aanleiding voor een aanvulling.
Chemofilter tegen bijwerkingen
Met een 3D-geprinte miniatuurversie van een uitlaatkatalysator kun je de bijwerkingen van een chemokuur sterk verminderen. Bij varkens werkt het al, schrijven Berkeley-onderzoekers in ACS Central Science.
Het klinische nut van MammaPrint
Kan genexpressietest MammaPrint goed genoeg aanwijzen bij welke borstkankerpatiënten een belastende nabehandeling met chemotherapie veilig achterwege kan blijven? Ja, menen oncologen op basis van ervaring en een grote prospectieve klinische studie. Nee, stellen sommige onderzoekers en Zorginstituut Nederland op basis van diezelfde studie.
Epigenetisch gesorteerde prostaatkanker
Om prostaatkanker optimaal te behandelen moet je gegevens over DNA, mRNA en epigenetische modificaties in de tumor naast elkaar leggen. Zo zie je verschillen die je anders niet ziet, schrijven Wilbert Zwart en collega’s van het Nederlands Kanker Instituut.
Strooien met Nobelprijzen
Met name rond de life sciences is allerminst gebrek aan Nobelprijswaardige wetenschap. Reden om prijzen te splitsen en een inhaalslag te maken?
Nanobommetje tegen kanker
In Houston is een nanocapsule gelanceerd die een tumor van binnenuit kan bestoken met immunotherapie. En wel gedurende langere tijd, schrijven Alessandro Grattoni en Brian Butler in het Journal of Controlled Release.
Extra kleine nanodeeltjes tegen kanker
De nieuwste combinatie van nanodeeltjes en antilichamen laat tumorweefsel specifiek oplichten én is klein genoeg om na afloop te worden afgevoerd via de nieren. Dat levert aantrekkelijke nieuwe imaging-mogelijkheden op, melden Cornell-onderzoeker Ulrich Wiesner en Michelle Bradbury van het Sloan Kettering Institute for Cancer Research in Nature Communications.
DNA-schade als Avastin-indicator
Hoe instabieler het DNA van een tumor, hoe meer effect Avastin lijkt te hebben. Aan dat DNA kun je dus aflezen of behandeling van uitgezaaide dikkedarmkanker met dit geneesmiddel zin heeft, suggereert een internationale studie die zojuist verscheen in Nature Communications.
Nobelprijs voor immunotherapie
De Nobelprijs voor geneeskunde gaat dit jaar naar de Amerikaanse immunoloog James P. Allison en zijn Japanse vakgenoot Tasuku Honjo. Ze gelden als grondleggers van immunotherapie ter bestrijding van kanker.
DRUP koppelt medicijn aan tumor
De Drug Rediscovery Protocol-studie (DRUP) koppelt genetische profielen van tumoren aan bestaande kankertherapieën. ‘Conventionele geneesmiddelontwikkeling heeft haar langste tijd gehad.’
Spotlight op kanker
Vroegdiagnose van tumoren in onder meer het hoofd-halsgebied zou alleen al in Nederland honderden levens per jaar kunnen schelen. TNO ontwikkelt de screening hiervoor.
Kanker te lijf met lama-antilichamen
Timo De Groof, promovendus aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, bestudeert nanobodies: kleine stukjes antilichaam die een receptor beïnvloeden die een rol speelt bij de ontwikkeling van kanker.
Chaperonne helpt cel met grote kuis
Het chaperonne-eiwit Hsp90 helpt niet alleen bij het vouwen, maar ook bij het lozen van eiwitten. Het deformeert het celmembraan zodat exosomen met gevarieerde inhoud de cel kunnen verlaten, schrijven Patrik Verstreken en collega’s van de KU Leuven in het tijdschrift Molecular Cell.
Zuurstofsensor in een chip
Voor het eerst kun je de zuurstofconcentratie in een orgaan-op-een-chip in realtime volgen. In Biosensors and Bioelectronics presenteerden Michael Daniele en collega’s van North Carolina State University onlangs een draadloze biosensor die zich laat inbouwen in het weefsel op de chip.
Kankercel kan het zuur krijgen
Tumorcellen hebben goede redenen om hun inwendige pH te verhogen. En de oncologie heeft dus goede redenen om die te verlagen, blijkt uit computerberekeningen die zojuist verschenen in Nature Communications.
DNA klutst celmembraan
Uit acht DNA-strengen kun je iets enzym-achtigs maken dat cellen doodt door razendsnel de moleculen in hun membraan door elkaar te klutsen. Nu nog selectiviteit inbouwen en je hebt een nieuw kankermedicijn, stellen Britse en Amerikaanse onderzoekers in Nature Communications.
Schadeherstel nekt CRISPR-CAS
CRISPR-Cas9 zou soms toch de kans op kanker wel eens kunnen verhogen. Op een onverwachte manier, blijkt uit twee publicaties die gelijktijdig zijn verschenen in Nature Medicine.
Primeurs
Met fundamenteel wetenschappelijk onderzoek de pagina’s een, twee en drie van een sensatiekrant vullen? Het kán.
Matglas vangt tumorcellen
Van het matte randje van microscoopglaasjes kun je een uitstekend vangnetje maken voor tumorcellen in een bloedmonster. En die kun je dan meteen bekijken ook, schrijven Chinese onderzoekers in ACS Applied Materials & Interfaces.
Telomerase in close-up
Met cryo-elektronenmicroscopie is voor het eerst een telomerase op heterdaad betrapt terwijl het bezig was DNA te verlengen. Zo wordt een stuk duidelijker hoe dat enzymcomplex werkt, schreven Juli Feigon en collega’s van de UCLA onlangs in Cell.
Chemotherapie van de toekomst
De meeste vormen van chemotherapie bij kanker zijn nog weinig specifiek. Er bestaan al nieuwe, gerichtere opties. Waarom dringen die maar langzaam door in de kliniek? ‘Het is toekomstmuziek waar je u tegen zegt.’
Levensduur kankercellen ingekort
In Zwitserland hebben onderzoekers ontdekt hoe ze telomerase indirect kunnen remmen. Het zou de levensduur van tumoren kunnen verkorten, meldt Genes & Development.
De melkkoe die Big Pharma over het hoofd zag
Een bestaand middel tegen lymfeklierkanker lijkt ook te werken tegen melanomen die resistentie hebben ontwikkeld tegen de gebruikelijke chemo. En zo’n behandeling hoeft heel weinig te kosten, stellen René Bernards, Jan Schellens en collega’s van het Antoni van Leeuwenhoek.
Snelweg voor immuuntherapie
Vooralsnog is nauwelijks te voorspellen of immuuntherapie bij een specifieke patiënt aanslaat. Een nieuw Nederlands initiatief moet daar verandering in brengen.
Octopus vangt kanker-biomarkers
Garneer een dendrimeer met boronzuren en je hebt een ‘chemische octopus’ die vrijwel alle glycoproteïnes uit een monster vist. Inclusief de zeldzame exemplaren die onzichtbare beginstadia van kanker kunnen verraden, claimen Ronghu Wu en collega’s van Georgia Tech in Nature Communications.
Klikchemie bevrijdt chemo
Het is nu mogelijk om antikankermiddelen met antilichamen direct bij de tumor te bezorgen en vervolgens het middel los te koppelen van het antilichaam, meldt Nature Communications. De in Nijmegen ontwikkelde techniek maakt gebruik van klikchemie.
Pionierswerk aan transcriptie
Transcriptie blijkt geen gestaag continuproces, maar gebeurt in korte bursts.
Uitzaaiing eet wat de pot schaft
Uitzaaiingen kunnen hun metabolisme aanpassen aan hun omgeving. Soms moet je ze dus heel anders behandelen dan de primaire tumor, blijkt uit een publicatie in Cell Metabolism.
‘Noem het niet experimenteren’
Kanker behandelen met patiënteigen, in het lab opgewerkte witte bloedcellen. Dat doet Jolanda de Vries bij het Radboudumc in Nijmegen. De behandeling staat nog te boek als experimenteel, maar wordt al wel vergoed vanuit het basispakket.
Erectiemiddel verslapt kanker
De mogelijkheden van Viagra als middel tegen kanker verdienen veel meer aandacht dan er nu nog aan wordt besteed. Dat valt op te maken uit een overzicht van publicaties op dit gebied, dat zojuist verscheen in het open-accesstijdschrift ecancermedicalscience.
Hoe je chemo duizend keer goedkoper maakt
De productie van het potentiële kankermedicijn Z-endoxifen kan een factor duizend goedkoper. Pas één reactiestap aan en je hebt geen dure preparatieve HPLC meer nodig, schrijven onderzoekers uit Eindhoven en Groningen in Bioorganic & Medicinal Chemistry Letters.
Voorlopercellen met vlekjes
Voorzie cellen in een zebravisembryo met CRISPR-Cas9 van een genetisch ‘litteken’, en je kunt precies zien welke cellen in het volwassen organisme een gemeenschappelijke voorloper hebben. Alexander van Oudenaarden en zijn groep binnen het Hubrecht Instituut in Utrecht presenteren hun ScarTrace-techniek deze week in Nature.
‘We gaan tumoren steeds gerichter te lijf’
René Medema, wetenschappelijk directeur van het NKI in Amsterdam, vertelt over de uitdagingen om met beperkte middelen aan de wereldtop te blijven en over de verwachte sprong die we gaan maken in de genezing van kanker.
Bacteriën tegen huidkanker
Sommige bacteriën kunnen de huid beschermen tegen de schadelijke effecten van uv-licht. Amerikaanse onderzoekers hebben ontdekt dat een stam van de op de huid levende bacterie Staphylococcus epidermidis een stof produceert die tumorgroei remt, meldt Science Advances.
Metaaldetector vindt tumorcel
Metaaldetectie kan nu voor meer worden gebruikt dan schatzoeken. Amerikaanse onderzoekers hebben met metaal gelabelde antilichamen gebruikt om uitgezaaide tumorcellen te vinden, meldt Convergent Science Physical Oncology.
Labels voor kankerstamcellen
Je moet kankerstamcellen vinden voordat je ze kunt doden. Amerikaanse onderzoekers hebben vijf stoffen ontdekt die wel binden aan kankerstamcellen en niet aan andere kankercellen, meldt Chemistry – A European Journal.
Zikavirus tegen hersentumor
Hersentumoren zijn in de toekomst misschien te bereiken met het zikavirus, meldt het Journal of Mass Spectrometry. Braziliaanse onderzoekers werden geïnspireerd door het effect van het zikavirus op de hersenen van ongeboren baby’s.
Beeldvorming als wapen tegen kanker
Beeldvorming speelt een cruciale rol in de strijd tegen kanker. Artsen, fysici en chemici zoeken voortdurend naar technologie met hogere resoluties en minder belasting voor de patiënt.
CRISPR-Cas schiet doelwit chemotherapie af
Inhibitie van een gen genaamd MELK helpt in het geheel niet tegen kanker. We hebben ons weer eens laten foppen door onvolmaakte laboratoriumtechnieken, claimen Jason Sheltzer en collega’s van het Cold Spring Harbor-lab in eLife.
DNA-nanorobot smoort tumor
In de VS is een DNA-nanorobot ontwikkeld die stollingsfactoren aflevert in tumorbloedvaten. Hierdoor worden die geblokkeerd en gaan tumorcellen dood. Gezond weefsel heeft er geen last van, meldt Nature Biotechnology.
Resistentie tegen chemo op pauze
Onderzoekers in de VS hebben bedacht hoe ze ze resistente kankercellen tijdelijk weer gevoelig kunnen maken voor chemotherapie. Hun methode geeft minimaal vijf dagen om de tumor te behandelen, meldt Nature Communications.
Immuuntherapie leert van tumor
Geef een tumor een injectie die lokaal het immuunsysteem stimuleert, en je ruimt tevens uitzaaiingen elders in het lichaam op. Dat is de essentie van een ‘kankervaccin’ dat zojuist door Stanford-onderzoekers Ronald Levy en Idit Sagiv-Barfi werd gepresenteerd in Science Translational Medicine.
Flankerend beleid tegen alvleesklierkanker
Spaanse onderzoekers hebben een nieuw doelwit op de korrel voor medicijnen tegen alvleesklierkanker. Je zou een gen genaamd SAA1 moeten uitschakelen. Maar dan alleen in het omringende bindweefsel, stellen ze in PNAS.
Gouddeeltje brengt CRISPR naar tumor
Een nano-gouddeeltje kan een CRISPR pakketje naar het genoom van een tumorcel transporteren. Chinese onderzoekers hopen dit multifunctionele voertuigje in te zetten om tumoren te bestrijden met gentherapie, schrijven ze in Angewandte Chemie.
Spiercelkanker blijkt geen spiercelkanker
Rhabdomyosarcoom komt niet per se voort uit onrijpe spiercellen, maar kan net zo goed ontstaan uit onrijpe vaatwanden. Het verklaart waarom er al tientallen jaren geen vooruitgang zit in de chemotherapeutische behandeling van deze beruchte vorm van jeugdkanker, suggereert Amerikaans onderzoek dat zojuist verscheen in Cancer Cell.